Het slotje langs de Neerbossche weg heeft een rijke geschiedenis. Het was onderdeel van een landgoed waar ook het bos aan de andere kant van de Neerbossche weg onderdeel van was.
Menige rijke Nijmeegse familie liet vanaf de 17de eeuw een buitenverblijf bouwen in het landelijke Neerbosch. Een van die buitenverblijven was landgoed Hoogerhuizen. Hendrik Pieter Godfried Quack (ca. 1759-1834) was gehuwd met freule Von Carnap uit Elberfeld en eigenaar van landgoed Hoogerhuizen te Neerbosch. Zijn grootvader Godefridus Quack was in 1705 vanuit Duitsland in Nijmegen komen wonen en woonde naar alle waarschijnlijkheid al op het landgoed. Na het overlijden van H.P.G. Quack kwam het landgoed te koop staan (voor 32.000 gulden, omgerekend naar nu ruim 3 ton), zo blijkt uit een advertentie uit 1834. De advertentie geeft een aardig beeld van de omvang van het landgoed:
"Ten gevolge van Sterfgeval uit de hand te koop, om terstond te worden aanvaard: Het LANDGOED HOOGERHUIZEN, gelegen in het midden van het aangename en volkrijke Dorp Neerbosch, drie vierde uur van Nijmegen, aan den grooten Weg, digt bij de Protestantsche en Roomsch Katholijke Kerken, vrij van alle overstrooming, bestaande in een bijna geheel nieuw Heeren-Huis met Vestibuul, Zaal, negen Boven-en Beneden-Kamers, Vertrekken voor Dienstboden, Keukens en Kelders, afzonderlijk liggend Koetshuis en Stalling voor zes Paarden, Tuinmans- en Boeren-Woningen, Tuinen, Stookkas en Broeijerij, drie Boomgaarden, Sterrenbosch , Alleen en Wandelingen met opgaande Ipen, Eiken en Beuken Boomen en Hakhout beplant, uitmuntend vruchtbaar Bouwland, alles ln een Stuk aan elkander gelegen, groot volgens de Kadastrale meting dertig Bunders en twaalf Roeden." Bron: Haarlemsche Courant, 15-03-1834
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Het landgoed werd verkocht door mr. M.J. de Man, die het land goed via zijn vrouw Anna Catharina Quack in mede-eigendom had gekregen. Hendrick Peter Godfried Quack heeft beschreven dat de familie op dat moment in financieel zwaar weer terecht was gekomen:
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
In 1906 kwam het landgoed Hoogerhuizen in handen van de Jonkheer Eugène van Rijckevorsel van Kessel. Twee jaar later liet hij hierop het bovenstaande buitenhuis bouwen. Het op een sprookjeskasteel lijkende gebouw werd ontworpen door de Nijmeegse architect Willem Hoffmann en bleef de naam ''t Slotje' houden. Vrij kort na de bouw van het slotje overleed Eugène en hij liet het landgoed na aan zijn gelijknamige zoon, die de titel 'Baron' droeg. Hierdoor heeft het slotje en het bos in de volksmond 'van de baron' als toevoeging gekregen.
In de laatste maanden van 1944 waren er geallieerde militairen gelegerd in het Slotje van Neerbosch, het Slotje van de Baron, zoals het bij de Nijmegenaren bekend was. In de kerstweek van 1944 hebben deze militairen een groot aantal kinderen uit Nijmegen-West blij gemaakt met een echt kerstfeest. Vele kinderen werden hier onthaald. 't Slotje bleef eigendom van de familie, maar het leidde een stil bestaan totdat het in 1973 te koop werd aangeboden, na de dood van de Baron.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Het landhuis is in eclectische stijl gebouwd. Het heeft met zijn kantelen en torentjes de uitstraling van een kasteel. Maar wel van een eigentijds kasteel, want er werden allerlei vrij nieuwe elementen in het gebouw verwerkt. Zo zijn de muren geheel opgebouwd uit glazuurde bakstenen en hardsteen, wat kenmerkend is voor de Jugendstil. Verder is de verscheidenheid aan venstervormen zeer opvallend. De noordzijde van het pand staat op de oorspronkelijke bouwtekening aangemerkt als voorgevel: frontzijde gericht naar de voormalige Dorpsstraat.
In de loop der jaren werd veel van het bosrijke landgoed afgesnoept. Allereerst door de bouw van het Dominicuscollege in de jaren '20 en later, in de jaren '60, door de bouw van de woonwijk Neerbosch-Oost. Vanaf 1978 was het helemaal met de rust rondom 't Slotje gedaan: de Neerbosscheweg werd toen vlak langs het landhuis aangelegd.
Hier de toen nog tweebaanse Neerbosscheweg:
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Op deze foto zie je hoe de Neerbosscheweg in eerste instantie liep. De dorpsstraat liep door naar de energieweg en daar sloot de weg op aan.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Het slotje is inmiddels aangewezen als een gemeentelijk monument: http://www.nijmegen.nl/gns/index/monumenten/on_nivo5.asp?id=10776201077
Menige rijke Nijmeegse familie liet vanaf de 17de eeuw een buitenverblijf bouwen in het landelijke Neerbosch. Een van die buitenverblijven was landgoed Hoogerhuizen. Hendrik Pieter Godfried Quack (ca. 1759-1834) was gehuwd met freule Von Carnap uit Elberfeld en eigenaar van landgoed Hoogerhuizen te Neerbosch. Zijn grootvader Godefridus Quack was in 1705 vanuit Duitsland in Nijmegen komen wonen en woonde naar alle waarschijnlijkheid al op het landgoed. Na het overlijden van H.P.G. Quack kwam het landgoed te koop staan (voor 32.000 gulden, omgerekend naar nu ruim 3 ton), zo blijkt uit een advertentie uit 1834. De advertentie geeft een aardig beeld van de omvang van het landgoed:
"Mijn grootvader, wiens voornamen ik kreeg, bewoonde een deftig huis van de stad in de Hezelstraat, en had zomers een buitenplaats te Neerbosch. Hij leefde op eenigszins grooten voet. Zijn huishouden had een Duitsche tint, daar hij gehuwd was met de dochter van een burgemeester van Elberfeld, den heer von Carnap. Het gezin was vrij groot, een drietal zonen en een viertal dochteren. Toen mijn grootvader stierf, bleek het, dat het geldelijk vermogen zeer sterk was afgenomen. Alles werd geliquideerd."
Bron: H.P.G. Quack, 1915
Het landgoed van meer dan 30 hectare verkocht echter niet goed en was al een paar keer van eigenaar veranderd toen het in 1856 werd gekocht door jonkheer T. van Rijckevorsel. Hij verkocht in 1862 de inventaris van het landhuis, dat in de volksmond 't Slotje werd genoemd, en liet het rond 1870 slopen. Aangezien zijn woonhuis op het aangrenzende landgoed 'De Witte Poort' aan de Dennenstraat stond, voegde hij beide landgoederen samen. Een beschrijving van een wandeling van Hees naar Neerbosch in 1882 door Jacobus Craandijk geeft de sfeer weer van de landgoederen:
"De weg naar Neerbosch verlaat de Dennestraat langs den zoom van het deftige beukenbosch der Witte poort en loopt voorbij de thans er mede vereenigde lustplaats het Slotje, waar een dennenboschje groeit op het terrein van het gesloopte heerenhuis, en het heldere water van een' vijver 't omringend geboomte weerkaatst. Boschlust, met zijn bruine beuken en kastanjes, sluit zich hierbij aan en weldra hebben wij het kleine maar bekoorlijke dorpje bereikt, waar het witte kerkje zich verschuilt in het smaakvol plantsoen van treurbeuken, bruine beuken, sparren en ander geboomte, rijk in kleur en vorm, dat met den grooten tuin der pastorie een fraai geheel uitmaakt en waaruit de slanke torenspits zich schilderachtig verheft."
De oorspronkelijke toegangspoort van het landgoed (uit 1769) staat nu bij Kasteel Ammersoyen:
Het landgoed van meer dan 30 hectare verkocht echter niet goed en was al een paar keer van eigenaar veranderd toen het in 1856 werd gekocht door jonkheer T. van Rijckevorsel. Hij verkocht in 1862 de inventaris van het landhuis, dat in de volksmond 't Slotje werd genoemd, en liet het rond 1870 slopen. Aangezien zijn woonhuis op het aangrenzende landgoed 'De Witte Poort' aan de Dennenstraat stond, voegde hij beide landgoederen samen. Een beschrijving van een wandeling van Hees naar Neerbosch in 1882 door Jacobus Craandijk geeft de sfeer weer van de landgoederen:
"De weg naar Neerbosch verlaat de Dennestraat langs den zoom van het deftige beukenbosch der Witte poort en loopt voorbij de thans er mede vereenigde lustplaats het Slotje, waar een dennenboschje groeit op het terrein van het gesloopte heerenhuis, en het heldere water van een' vijver 't omringend geboomte weerkaatst. Boschlust, met zijn bruine beuken en kastanjes, sluit zich hierbij aan en weldra hebben wij het kleine maar bekoorlijke dorpje bereikt, waar het witte kerkje zich verschuilt in het smaakvol plantsoen van treurbeuken, bruine beuken, sparren en ander geboomte, rijk in kleur en vorm, dat met den grooten tuin der pastorie een fraai geheel uitmaakt en waaruit de slanke torenspits zich schilderachtig verheft."
De oorspronkelijke toegangspoort van het landgoed (uit 1769) staat nu bij Kasteel Ammersoyen:
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
In 1906 kwam het landgoed Hoogerhuizen in handen van de Jonkheer Eugène van Rijckevorsel van Kessel. Twee jaar later liet hij hierop het bovenstaande buitenhuis bouwen. Het op een sprookjeskasteel lijkende gebouw werd ontworpen door de Nijmeegse architect Willem Hoffmann en bleef de naam ''t Slotje' houden. Vrij kort na de bouw van het slotje overleed Eugène en hij liet het landgoed na aan zijn gelijknamige zoon, die de titel 'Baron' droeg. Hierdoor heeft het slotje en het bos in de volksmond 'van de baron' als toevoeging gekregen.
In de laatste maanden van 1944 waren er geallieerde militairen gelegerd in het Slotje van Neerbosch, het Slotje van de Baron, zoals het bij de Nijmegenaren bekend was. In de kerstweek van 1944 hebben deze militairen een groot aantal kinderen uit Nijmegen-West blij gemaakt met een echt kerstfeest. Vele kinderen werden hier onthaald. 't Slotje bleef eigendom van de familie, maar het leidde een stil bestaan totdat het in 1973 te koop werd aangeboden, na de dood van de Baron.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Het landhuis is in eclectische stijl gebouwd. Het heeft met zijn kantelen en torentjes de uitstraling van een kasteel. Maar wel van een eigentijds kasteel, want er werden allerlei vrij nieuwe elementen in het gebouw verwerkt. Zo zijn de muren geheel opgebouwd uit glazuurde bakstenen en hardsteen, wat kenmerkend is voor de Jugendstil. Verder is de verscheidenheid aan venstervormen zeer opvallend. De noordzijde van het pand staat op de oorspronkelijke bouwtekening aangemerkt als voorgevel: frontzijde gericht naar de voormalige Dorpsstraat.
In de loop der jaren werd veel van het bosrijke landgoed afgesnoept. Allereerst door de bouw van het Dominicuscollege in de jaren '20 en later, in de jaren '60, door de bouw van de woonwijk Neerbosch-Oost. Vanaf 1978 was het helemaal met de rust rondom 't Slotje gedaan: de Neerbosscheweg werd toen vlak langs het landhuis aangelegd.
Hier de toen nog tweebaanse Neerbosscheweg:
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Op deze foto zie je hoe de Neerbosscheweg in eerste instantie liep. De dorpsstraat liep door naar de energieweg en daar sloot de weg op aan.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen
Het slotje is inmiddels aangewezen als een gemeentelijk monument: http://www.nijmegen.nl/gns/index/monumenten/on_nivo5.asp?id=10776201077
Heel leuk!
BeantwoordenVerwijderenIk zal je nog wat prentjes van het Archief sturen.
Joost